Ana içeriğe atla

Bekleme Davranışının Edinimi


Öğrenmeye hazırlık becerilerini anlattığım yazımda, bu becerilerin en başına bekleme becerisini eklemiştim. Bu yazımda da siz değerli okuyucularımla bekleme davranışının edinimini tartışmayı planlıyorum.
Bekleme davranışı çocuğunuzun öğrenmeye en hazır hale gelmesini sağlayan değerli bir beceridir. Beklemeden, sırasını almadan, öğretmenini izlemeden bir çocuğun öğrenmesi pek kolay değildir.Bu beceri çalışılmadığı için birçok öğretmen ve ebeveyn çocuklarının ve öğrencilerinin "hiperaktif" olduklarını söyler. Bu çok ciddi değerlendirilmelerden sonra konulabilecek bir tanıyken bir derste yerinde oturmadığı için bir öğrenciye bu etiketi yapıştırıveren öğretmenlerimiz ne yazık ki hâlâ var. Bekleme davranışının çalışılması bu nedenle önemlidir.
Çocuğunuzun çeşitli problem davranışlarının sönmesi için de iyi bir anahtar. Burnunu karıştıran otizmli bir çocuk, burnunu karıştırma davranışıyla ilgilenilmeden "Bekle!" yönergesini aldığında ellerini masaya koyup bekler. Burnunu karıştırma davranışı o an için ortadan kalkar. İlerleyen dönemde ise öğrenci artık ellerinin masada olarak beklemesi gerektiğini öğrendiğinde burnunu karıştırmaktan vazgeçer.
Bu gibi örnekler çoğaltılabilir. Şimdi isterseniz bekleme davranışının nasıl çalışılacağı ile ilgili ipuçlarımıza geçelim.
Öncelikle planlamamız gereken şey bekleme davranışının niteliği. Yerinde oturmayan bir çocuk için poposunun sandalyede olması yeterken, oturduğunda ortalığı dağıta bir çocuk için buna ellerinin masaya konması eklenebilir. Oturduğunda elleri ve bacakları sabit dursa da tüküren bir çocuk için ise ağzı kapalı bekleme tanımlanabilir. Bekleme davranışını örnek olması için şu şekilde tanımlıyorum: Eller masada, ağzı kapalı olarak istenen süre kadar bekleme davranışı gösterir.
Ardından bu nihai hedefe ulaşmak için geçmemiz gereken basamakları belirlemeliyiz. Çocuğunuzun engelinin ve kavrama hızının durumuna göre bu basamakları daha küçük ya da daha genel parçalara ayırabilirsiniz. Ben örnek olarak şu şekilde bir basamaklandırma sunuyorum sizlere:
  1. 5 saniye boyunca eller masada olacak şekilde bekler.
  2. 10 saniye boyunca eller masada olacak şekilde bekler.
  3. 30 saniye boyunca eller masada olacak şekilde bekler.
  4. 60 saniye boyunca eller masada olacak şekilde bekler.
  5. 90 saniye boyunca eller masada olacak şekilde bekler.
  6. 120 saniye boyunca eller masada olacak şekilde bekler.
  7. 5 saniye boyunca eller masada, ağzı kapalı olacak şekilde bekler.
  8. 10 saniye boyunca eller masada, ağzı kapalı olacak şekilde bekler.
  9. 30 saniye boyunca eller masada, ağzı kapalı olacak şekilde bekler.
  10. 60 saniye boyunca eller masada, ağzı kapalı olacak şekilde bekler.
  11. 90 saniye boyunca eller masada, ağzı kapalı olacak şekilde bekler.
  12. 120 saniye boyunca eller masada, ağzı kapalı olacak şekilde bekler.
  13. Çeşitli zaman aralıklarında elleri masada, ağzı kapalı olacak şekilde bekler.
Bu basamakları fikir olması açısından kabaca oluşturdum. Burada süreyi arttırmayı hedef olarak koydum. Süreyi uzatıp ardından yeni bir davranış ekledim. Bunu öğrencinizin bireysel durumuna göre şekillendirmek sizin elinizde. Soru işaretleriniz olursa seve seve cevaplandırırım.
Gelelim bu basamakların nasıl çalışılacağına.
  • Zihinsel engel durumu ağır olan öğrencilerde "ipucunun giderek azaltılmasıyla öğretim" dediğimiz yöntemin uygulanması yerinde olacaktır. Bu konuda ayrıntılı bilgiyi Elif TEKİN-İFTAR ve Gönül KIRCAALİ-İFTAR hocalarımızın değerli kitabı Özel Eğitimde Yanlışsız Öğretim Yöntemleri kitabının 15. bölümünden alabilirsiniz. İlerleyen dönemde bu konuyla ilgili bir yazı ve video paylaşımım olabilir.
  • Eğer kaynaştırma öğrencinizle bekleme çalışacaksanız ve sınıfta bunu çaktırmadan çalışmak ise hedefiniz uygulamalı davranış analizinin ilkelerinden yararlanabilirsiniz. Süre kaydı tutarak, pekiştirecin sunumunu tarifelerle belirleyerek bu beceriyi çalışabilirsiniz.
  • Evde ise kendinizi çocuğunuza nasıl daha rahat ifade edebileceğinizi düşünüyorsanız o şekilde bu davranışları çalışabilirsiniz. Önemli olan çocuğunuzun bir ödül için değil beklemesi gerektiğini bildiği için beklemesini sağlamak, bunu ihmal etmeyin. "Beklersen sana puding yaparım." güzel bir ödül değil, rüşvettir. Onun yerine "Bugün bekleme çalışalım. Eğer istenen süre kadar beklersen tabi ödül kazanacaksın. Ödülün bu çikolata. Ancak kurallara uymayıp beklemezsen sana çikolata veremem. Çalışmaya başlamak ister misin?" güzel bir girizgah olacaktır.
  • Sınıfınızda oyunlarla da bunu çalışabilirsiniz. Oyunun içine bekleme davranışınızın hedef basamağını gömerek bu beceriyi çalışabilirsiniz. Örneğin çocuklar masalarında müzik eşliğinde alkış tutarken bir anda müziği kapatır ve tekrar açana kadar herkesin ellerinin masada olmasını isteyebilirsiniz. Hepinizin keyif alacağı güzel bir etkinlik olacağı kanaatindeyim.
Bu beceri çalışılıp edinimi sağlandıktan sonra kalıcılık oturumları da mutlaka çalışılmalıdır. Ardından çeşitli ortamlarda ve farklı kişilerle muhakkak genelleme alınmalıdır. Bunu da ihmal etmemekte fayda var.

Umarım sizler için faydalı ve anlaşılır bir yazı olmuştur. Soru, görüş ve önerilerinizi bekliyorum.
Sevgiler.

Öğrenmeye hazırlık becerilerini anlattığım yazımda, bu becerilerin en başına bekleme becerisini eklemiştim. Bu yazımda da siz değerli okuyucularımla bekleme davranışının edinimini tartışmayı planlıyorum.
Bekleme davranışı çocuğunuzun öğrenmeye en hazır hale gelmesini sağlayan değerli bir beceridir. Beklemeden, sırasını almadan, öğretmenini izlemeden bir çocuğun öğrenmesi pek kolay değildir.Bu beceri çalışılmadığı için birçok öğretmen ve ebeveyn çocuklarının ve öğrencilerinin "hiperaktif" olduklarını söyler. Bu çok ciddi değerlendirilmelerden sonra konulabilecek bir tanıyken bir derste yerinde oturmadığı için bir öğrenciye bu etiketi yapıştırıveren öğretmenlerimiz ne yazık ki hâlâ var. Bekleme davranışının çalışılması bu nedenle önemlidir.
Çocuğunuzun çeşitli problem davranışlarının sönmesi için de iyi bir anahtar. Burnunu karıştıran otizmli bir çocuk, burnunu karıştırma davranışıyla ilgilenilmeden "Bekle!" yönergesini aldığında ellerini masaya koyup bekler. Burnunu karıştırma davranışı o an için ortadan kalkar. İlerleyen dönemde ise öğrenci artık ellerinin masada olarak beklemesi gerektiğini öğrendiğinde burnunu karıştırmaktan vazgeçer.
Bu gibi örnekler çoğaltılabilir. Şimdi isterseniz bekleme davranışının nasıl çalışılacağı ile ilgili ipuçlarımıza geçelim.
Öncelikle planlamamız gereken şey bekleme davranışının niteliği. Yerinde oturmayan bir çocuk için poposunun sandalyede olması yeterken, oturduğunda ortalığı dağıta bir çocuk için buna ellerinin masaya konması eklenebilir. Oturduğunda elleri ve bacakları sabit dursa da tüküren bir çocuk için ise ağzı kapalı bekleme tanımlanabilir. Bekleme davranışını örnek olması için şu şekilde tanımlıyorum: Eller masada, ağzı kapalı olarak istenen süre kadar bekleme davranışı gösterir.
Ardından bu nihai hedefe ulaşmak için geçmemiz gereken basamakları belirlemeliyiz. Çocuğunuzun engelinin ve kavrama hızının durumuna göre bu basamakları daha küçük ya da daha genel parçalara ayırabilirsiniz. Ben örnek olarak şu şekilde bir basamaklandırma sunuyorum sizlere:
  1. 5 saniye boyunca eller masada olacak şekilde bekler.
  2. 10 saniye boyunca eller masada olacak şekilde bekler.
  3. 30 saniye boyunca eller masada olacak şekilde bekler.
  4. 60 saniye boyunca eller masada olacak şekilde bekler.
  5. 90 saniye boyunca eller masada olacak şekilde bekler.
  6. 120 saniye boyunca eller masada olacak şekilde bekler.
  7. 5 saniye boyunca eller masada, ağzı kapalı olacak şekilde bekler.
  8. 10 saniye boyunca eller masada, ağzı kapalı olacak şekilde bekler.
  9. 30 saniye boyunca eller masada, ağzı kapalı olacak şekilde bekler.
  10. 60 saniye boyunca eller masada, ağzı kapalı olacak şekilde bekler.
  11. 90 saniye boyunca eller masada, ağzı kapalı olacak şekilde bekler.
  12. 120 saniye boyunca eller masada, ağzı kapalı olacak şekilde bekler.
  13. Çeşitli zaman aralıklarında elleri masada, ağzı kapalı olacak şekilde bekler.
Bu basamakları fikir olması açısından kabaca oluşturdum. Burada süreyi arttırmayı hedef olarak koydum. Süreyi uzatıp ardından yeni bir davranış ekledim. Bunu öğrencinizin bireysel durumuna göre şekillendirmek sizin elinizde. Soru işaretleriniz olursa seve seve cevaplandırırım.
Gelelim bu basamakların nasıl çalışılacağına.
  • Zihinsel engel durumu ağır olan öğrencilerde "ipucunun giderek azaltılmasıyla öğretim" dediğimiz yöntemin uygulanması yerinde olacaktır. Bu konuda ayrıntılı bilgiyi Elif TEKİN-İFTAR ve Gönül KIRCAALİ-İFTAR hocalarımızın değerli kitabı Özel Eğitimde Yanlışsız Öğretim Yöntemleri kitabının 15. bölümünden alabilirsiniz. İlerleyen dönemde bu konuyla ilgili bir yazı ve video paylaşımım olabilir.
  • Eğer kaynaştırma öğrencinizle bekleme çalışacaksanız ve sınıfta bunu çaktırmadan çalışmak ise hedefiniz uygulamalı davranış analizinin ilkelerinden yararlanabilirsiniz. Süre kaydı tutarak, pekiştirecin sunumunu tarifelerle belirleyerek bu beceriyi çalışabilirsiniz.
  • Evde ise kendinizi çocuğunuza nasıl daha rahat ifade edebileceğinizi düşünüyorsanız o şekilde bu davranışları çalışabilirsiniz. Önemli olan çocuğunuzun bir ödül için değil beklemesi gerektiğini bildiği için beklemesini sağlamak, bunu ihmal etmeyin. "Beklersen sana puding yaparım." güzel bir ödül değil, rüşvettir. Onun yerine "Bugün bekleme çalışalım. Eğer istenen süre kadar beklersen tabi ödül kazanacaksın. Ödülün bu çikolata. Ancak kurallara uymayıp beklemezsen sana çikolata veremem. Çalışmaya başlamak ister misin?" güzel bir girizgah olacaktır.
  • Sınıfınızda oyunlarla da bunu çalışabilirsiniz. Oyunun içine bekleme davranışınızın hedef basamağını gömerek bu beceriyi çalışabilirsiniz. Örneğin çocuklar masalarında müzik eşliğinde alkış tutarken bir anda müziği kapatır ve tekrar açana kadar herkesin ellerinin masada olmasını isteyebilirsiniz. Hepinizin keyif alacağı güzel bir etkinlik olacağı kanaatindeyim.
Bu beceri çalışılıp edinimi sağlandıktan sonra kalıcılık oturumları da mutlaka çalışılmalıdır. Ardından çeşitli ortamlarda ve farklı kişilerle muhakkak genelleme alınmalıdır. Bunu da ihmal etmemekte fayda var.

Umarım sizler için faydalı ve anlaşılır bir yazı olmuştur. Soru, görüş ve önerilerinizi bekliyorum.
Sevgiler.

Öğrenmeye hazırlık becerilerini anlattığım yazımda, bu becerilerin en başına bekleme becerisini eklemiştim. Bu yazımda da siz değerli okuyucularımla bekleme davranışının edinimini tartışmayı planlıyorum.
Bekleme davranışı çocuğunuzun öğrenmeye en hazır hale gelmesini sağlayan değerli bir beceridir. Beklemeden, sırasını almadan, öğretmenini izlemeden bir çocuğun öğrenmesi pek kolay değildir.Bu beceri çalışılmadığı için birçok öğretmen ve ebeveyn çocuklarının ve öğrencilerinin "hiperaktif" olduklarını söyler. Bu çok ciddi değerlendirilmelerden sonra konulabilecek bir tanıyken bir derste yerinde oturmadığı için bir öğrenciye bu etiketi yapıştırıveren öğretmenlerimiz ne yazık ki hâlâ var. Bekleme davranışının çalışılması bu nedenle önemlidir.
Çocuğunuzun çeşitli problem davranışlarının sönmesi için de iyi bir anahtar. Burnunu karıştıran otizmli bir çocuk, burnunu karıştırma davranışıyla ilgilenilmeden "Bekle!" yönergesini aldığında ellerini masaya koyup bekler. Burnunu karıştırma davranışı o an için ortadan kalkar. İlerleyen dönemde ise öğrenci artık ellerinin masada olarak beklemesi gerektiğini öğrendiğinde burnunu karıştırmaktan vazgeçer.
Bu gibi örnekler çoğaltılabilir. Şimdi isterseniz bekleme davranışının nasıl çalışılacağı ile ilgili ipuçlarımıza geçelim.
Öncelikle planlamamız gereken şey bekleme davranışının niteliği. Yerinde oturmayan bir çocuk için poposunun sandalyede olması yeterken, oturduğunda ortalığı dağıta bir çocuk için buna ellerinin masaya konması eklenebilir. Oturduğunda elleri ve bacakları sabit dursa da tüküren bir çocuk için ise ağzı kapalı bekleme tanımlanabilir. Bekleme davranışını örnek olması için şu şekilde tanımlıyorum: Eller masada, ağzı kapalı olarak istenen süre kadar bekleme davranışı gösterir.
Ardından bu nihai hedefe ulaşmak için geçmemiz gereken basamakları belirlemeliyiz. Çocuğunuzun engelinin ve kavrama hızının durumuna göre bu basamakları daha küçük ya da daha genel parçalara ayırabilirsiniz. Ben örnek olarak şu şekilde bir basamaklandırma sunuyorum sizlere:
  1. 5 saniye boyunca eller masada olacak şekilde bekler.
  2. 10 saniye boyunca eller masada olacak şekilde bekler.
  3. 30 saniye boyunca eller masada olacak şekilde bekler.
  4. 60 saniye boyunca eller masada olacak şekilde bekler.
  5. 90 saniye boyunca eller masada olacak şekilde bekler.
  6. 120 saniye boyunca eller masada olacak şekilde bekler.
  7. 5 saniye boyunca eller masada, ağzı kapalı olacak şekilde bekler.
  8. 10 saniye boyunca eller masada, ağzı kapalı olacak şekilde bekler.
  9. 30 saniye boyunca eller masada, ağzı kapalı olacak şekilde bekler.
  10. 60 saniye boyunca eller masada, ağzı kapalı olacak şekilde bekler.
  11. 90 saniye boyunca eller masada, ağzı kapalı olacak şekilde bekler.
  12. 120 saniye boyunca eller masada, ağzı kapalı olacak şekilde bekler.
  13. Çeşitli zaman aralıklarında elleri masada, ağzı kapalı olacak şekilde bekler.
Bu basamakları fikir olması açısından kabaca oluşturdum. Burada süreyi arttırmayı hedef olarak koydum. Süreyi uzatıp ardından yeni bir davranış ekledim. Bunu öğrencinizin bireysel durumuna göre şekillendirmek sizin elinizde. Soru işaretleriniz olursa seve seve cevaplandırırım.
Gelelim bu basamakların nasıl çalışılacağına.
  • Zihinsel engel durumu ağır olan öğrencilerde "ipucunun giderek azaltılmasıyla öğretim" dediğimiz yöntemin uygulanması yerinde olacaktır. Bu konuda ayrıntılı bilgiyi Elif TEKİN-İFTAR ve Gönül KIRCAALİ-İFTAR hocalarımızın değerli kitabı Özel Eğitimde Yanlışsız Öğretim Yöntemleri kitabının 15. bölümünden alabilirsiniz. İlerleyen dönemde bu konuyla ilgili bir yazı ve video paylaşımım olabilir.
  • Eğer kaynaştırma öğrencinizle bekleme çalışacaksanız ve sınıfta bunu çaktırmadan çalışmak ise hedefiniz uygulamalı davranış analizinin ilkelerinden yararlanabilirsiniz. Süre kaydı tutarak, pekiştirecin sunumunu tarifelerle belirleyerek bu beceriyi çalışabilirsiniz.
  • Evde ise kendinizi çocuğunuza nasıl daha rahat ifade edebileceğinizi düşünüyorsanız o şekilde bu davranışları çalışabilirsiniz. Önemli olan çocuğunuzun bir ödül için değil beklemesi gerektiğini bildiği için beklemesini sağlamak, bunu ihmal etmeyin. "Beklersen sana puding yaparım." güzel bir ödül değil, rüşvettir. Onun yerine "Bugün bekleme çalışalım. Eğer istenen süre kadar beklersen tabi ödül kazanacaksın. Ödülün bu çikolata. Ancak kurallara uymayıp beklemezsen sana çikolata veremem. Çalışmaya başlamak ister misin?" güzel bir girizgah olacaktır.
  • Sınıfınızda oyunlarla da bunu çalışabilirsiniz. Oyunun içine bekleme davranışınızın hedef basamağını gömerek bu beceriyi çalışabilirsiniz. Örneğin çocuklar masalarında müzik eşliğinde alkış tutarken bir anda müziği kapatır ve tekrar açana kadar herkesin ellerinin masada olmasını isteyebilirsiniz. Hepinizin keyif alacağı güzel bir etkinlik olacağı kanaatindeyim.
Bu beceri çalışılıp edinimi sağlandıktan sonra kalıcılık oturumları da mutlaka çalışılmalıdır. Ardından çeşitli ortamlarda ve farklı kişilerle muhakkak genelleme alınmalıdır. Bunu da ihmal etmemekte fayda var.

Umarım sizler için faydalı ve anlaşılır bir yazı olmuştur. Soru, görüş ve önerilerinizi bekliyorum.
Sevgiler.

Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

Metreküp – Kilogram Çevirme – Hesaplama Tablosu

Ağırlık birimleri hesaplama cetvelinden kilogramı metreküpe çevirme ve metreküpü kilograma çevirme örnekleri aşağıda yer almaktadır. METREKÜP KİLOGRAM ÇEVİRME ÖRNEKLERİ Aşağıda kullanılan metreküp – kilo çevirme formülü ayrıntılı değerlendirmeler dikkate alınmadan hesaplanmıştır. Yani halk arasındaki tabir ile düz hesaptır. Dolayısıyla bilimsel çalışmalarda dikkate alınmamalıdır. 1 m3 kaç kilogram eder?    1000 kg eder 2 m3 kaç kilogram eder?    2000 kg eder 3 m3 kaç kilogram eder?    3000 kg eder 4 m3 kaç kilogram eder?    4000 kg eder 5 m3 kaç kilogram eder?    5000 kg eder 6 m3 kaç kilogram eder?    6000 kg eder 7 m3 kaç kilogram eder?    7000 kg eder 8 m3 kaç kilogram eder?    8000 kg eder 9 m3 kaç kilogram eder?    9000 kg eder 10 m3 kaç kilogram eder?    10000 kg eder 11 m3 kaç kilogram eder?    11000 kg eder 12 m3 kaç kilogram eder?    12000 kg eder 13 m3 kaç kilogram eder?    13000 kg eder 14 m3 kaç kilogram eder?    14000 kg eder 15 m3 kaç kilogr

1 Metreküp Kum Kaç El Arabası – Kaç Kürek Yapar

Ağırlık formülleri örnekleri rehberinden 1 metreküp kum – kürek çevirme ve 1 el arabası kum – kürek ölçüleri hesaplama ve birim çevirme ile ilgili bilgiler aşağıdaki satırda bulunmaktadır. 1 METREKÜP KUM – EL ARABASI – 1 METREKÜP KUM ÇEVİRME 1 metreküp kum kaç el arabası yapar? 20 el arabası eder. 1 el arabası kum kaç metreküp yapar? 0,5 m3 eder. 1 METREKÜP KUM – KÜREK – 1 METREKÜP KUM   ÇEVİRME 1 metreküp kum kaç kürek yapar? 400 kürek eder. 1 kürek kum kaç metreküp yapar? 0,005 m3 eder. Hesaplamada yararlanılan terimler: kaç metreküp kumdur, kaç el arabasıdır, kaç kürektir Hesaplamada yararlanılan kısaltmalar: Metreküp’ün kısaltması m3, El arabası’nin kısaltması ea, Kürek’ın kısaltması kürek Burada 1 metreküp kum – kürek hesaplama ve 1 metreküp kum – el arabası hesaplama örnekleri verilmiştir. Bu sayfada alan 1 metreküp kum hesaplama tablosu ve birim çevirici değerleri yaklaşık değerlerdir ve dolayısıyla kesin rakamları ifade etmez. Formüller vasıtasıyla hesaplanmış ol

1 Yemek Kaşığı Kaç CC – Kaç CL Yapar

Ağırlık formülleri örnekleri rehberinden santilitre– yemek kaşığı ve yemek kaşığı – cc ölçüleri hesaplama ve birim çevirme ile ilgili bilgiler aşağıdaki satırda bulunmaktadır. YEMEK KAŞIĞI – CC – YEMEK KAŞIĞI ÇEVİRME 1 yemek kaşığı kaç cc yapar? ? cc eder. 1 cc kaç yemek kaşığı yapar? ? yemek kaşığı eder. YEMEK KAŞIĞI – SANTİLİTRE – YEMEK KAŞIĞI    ÇEVİRME 1 yemek kaşığı kaç santilitre yapar? 1 cl eder. 1 santilitre kaç yemek kaşığı yapar? 1 yemek kaşığı eder. Hesaplamada yararlanılan terimler: kaç yemek kaşığıdır, kaç ccdır, kaç santilitredir Hesaplamada yararlanılan kısaltmalar: CC’nın kısaltması cc, Yemek kaşığı’nın kısaltması yk, Santilitre’nin kısaltması cl Burada yemek kaşığı – santilitre hesaplama ve yemek kaşığı – cc hesaplama örnekleri verilmiştir. Bu sayfada alan yemek kaşığı hesaplama tablosu ve birim çevirici değerleri yaklaşık değerlerdir ve dolayısıyla kesin rakamları ifade etmez. Formüller vasıtasıyla hesaplanmış olup bilimsel ve akademik çalışmalar için y